Thiếu Vitamin D là tình trạng khá phổ biến và thường bị bỏ qua ở người lớn do không có dấu hiệu rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến mệt mỏi, suy nhược, nhìn mờ hay loãng xương. Triệu chứng thiếu Vitamin D ở người lớn nếu kéo dài có thể ảnh hưởng xấu đến xương khớp, hệ miễn dịch và chất lượng cuộc sống. Cùng Morinaga tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân gốc rễ và khám phá những cách bổ sung Vitamin D hiệu quả để bảo vệ sức khoẻ xương khớp và tăng cường miễn dịch nhé.
1. Thiếu vitamin D ở người lớn, tình trạng phổ biến hơn bạn tưởng
Vitamin D không chỉ là một loại vitamin thông thường mà còn hoạt động như một hormone, đóng vai trò then chốt trong nhiều chức năng của cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt vitamin D đang ngày càng phổ biến và đáng lo ngại trên toàn cầu. Mức vitamin D trong cơ thể có xu hướng giảm dần theo độ tuổi, khiến người lớn tuổi đặc biệt dễ bị thiếu hụt.
Thực trạng đáng báo động:
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), có tới 32% trẻ em và người lớn có nồng độ vitamin D trong máu thấp hơn 20 ng/mL. Tình trạng này không chỉ giới hạn ở các quốc gia ít nắng mà còn phổ biến ở những nơi có khí hậu nhiệt đới. Các báo cáo từ Mexico, Nam Mỹ, Châu Âu, Châu Á, Ấn Độ và Châu Phi đều chỉ ra rằng hơn 50% dân số toàn cầu có nguy cơ thiếu vitamin D.
Tỉ lệ thiếu hụt này cũng rất cao ở những nhóm đối tượng đặc biệt như phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh, với tỉ lệ dao động từ 30% đến 80%. Đáng chú ý, ngay cả ở các khu vực cao nguyên nhiều nắng. Một nghiên cứu gần đây cũng cho thấy, tỷ lệ thiếu vitamin D vẫn ở mức đáng báo động, từ 23% đến 44%. Điều này cho thấy thiếu vitamin D không chỉ đơn thuần là do thiếu ánh sáng mặt trời mà còn liên quan đến nhiều yếu tố khác như chế độ ăn uống và lối sống.
Vai trò quan trọng của vitamin D đối với cơ thể
Vitamin D tác động đến hầu hết các cơ quan và hệ thống trong cơ thể:
- Duy trì xương chắc khỏe: Vitamin D đóng vai trò thiết yếu trong việc hấp thu canxi và phốt pho từ ruột non. Nhờ đó, nó giúp duy trì mật độ xương, ngăn ngừa loãng xương và giảm nguy cơ gãy xương, đặc biệt ở người lớn tuổi.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin D giúp điều hòa và củng cố hệ miễn dịch, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và viêm mạn tính.
- Hỗ trợ chức năng cơ bắp: Nó tác động trực tiếp lên chức năng cơ, giúp cơ thể vận động linh hoạt hơn. Bổ sung đủ vitamin D giúp giảm nguy cơ té ngã do yếu cơ, một vấn đề phổ biến ở người cao tuổi.
- Tác động đến sức khỏe tinh thần: Vitamin D có liên quan mật thiết đến các chức năng của não bộ và tâm trạng. Mức vitamin D thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm trạng như trầm cảm.
Thiếu vitamin D ở người lớn là một trong những bệnh lý khá phổ biến
2. Nguyên nhân Thiếu vitamin D ở người lớn
Nguyên nhân chính dẫn đến thiếu vitamin D ở người lớn là do cơ thể không được cung cấp đủ lượng cần thiết. Các nguyên nhân này bao gồm:
2.1. Thiếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hiệu quả
Vitamin D được tổng hợp chủ yếu qua da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Việc che chắn quá kỹ, sử dụng kem chống nắng, hoặc thói quen làm việc, sinh hoạt trong nhà nhiều giờ khiến cơ thể không nhận đủ tia UV có lợi để sản xuất vitamin D.
2.2. Chế độ ăn hạn chế vitamin D
Vitamin D không có nhiều trong thực phẩm tự nhiên. Một số nguồn cung cấp đáng kể bao gồm cá béo, lòng đỏ trứng, và các sản phẩm được tăng cường vitamin D (như sữa, ngũ cốc). Một chế độ ăn thiếu những thực phẩm này hoặc hạn chế chất béo (vì vitamin D tan trong chất béo) sẽ làm giảm đáng kể lượng vitamin D được cung cấp và hấp thu.
3. 7 triệu chứng thiếu vitamin D ở người lớn
Thiếu vitamin D có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng ngay lập tức, nhưng theo thời gian, nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất:
3.1. Suy giảm miễn dịch
Vitamin D đóng vai trò thiết yếu trong việc củng cố hệ miễn dịch của cơ thể. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin D, hệ miễn dịch tự nhiên sẽ bị suy yếu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, và dễ khiến bạn đổ bệnh hơn.
Nếu bạn thường xuyên bị cảm cúm, viêm họng hay mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, rất có thể đó là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang thiếu vitamin D. Loại vitamin này có khả năng kích hoạt các tế bào miễn dịch quan trọng như tế bào T và đại thực bào, nhờ đó giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh như virus và vi khuẩn.
3.2. Đau nhức xương khớp
Lượng vitamin D trong máu thấp có thể dẫn đến tình trạng đau xương khớp kéo dài, đặc biệt vùng lưng, hông, đầu gối do giảm hấp thu canxi – khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe xương khớp.
Nhiều nghiên cứu quy mô lớn đã chỉ ra mối quan hệ giữa việc thiếu hụt vitamin D và chứng đau xương khớp mãn tính. Những người có hàm lượng vitamin D thấp thường có nguy cơ cao bị đau mỏi, nhức liên quan cơ xương khớp nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
3.3. Yếu cơ, mỏi cơ bắp
Thiếu vitamin D có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra các vấn đề như chuột rút, run cơ và giảm sức mạnh cơ bắp. Nguyên nhân là vì vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi – khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe cơ thần kinh. Canxi là chất dẫn truyền xung động, giúp cơ bắp co và duỗi nhịp nhàng.. Khi nồng độ canxi trong máu không ổn định, hoạt động của cơ sẽ bị ảnh hưởng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tình trạng thiếu vitamin D có thể tác động tiêu cực đến hệ cơ ở cả trẻ em lẫn người trưởng thành.
3.4. Vết thương chậm lành
Nếu bạn nhận thấy các vết thương ngoài da, vết mổ hoặc vết loét lâu lành hơn bình thường, rất có thể bạn đang thiếu vitamin D. Loại vitamin này tham gia vào nhiều cơ chế sinh học quan trọng để thúc đẩy quá trình phục hồi mô.
- Điều hòa phản ứng viêm: Vitamin D giúp kiểm soát phản ứng viêm ở giai đoạn đầu của vết thương, ngăn không cho tình trạng viêm kéo dài gây tổn thương thêm.
- Kích thích tái tạo mô: Vitamin D hỗ trợ sản xuất các yếu tố tăng trưởng cần thiết, giúp hình thành tế bào da mới và mô liên kết.
- Tăng tổng hợp collagen: Collagen là thành phần cấu trúc quan trọng để “vá” lại vùng da bị tổn thương, và vitamin D giúp duy trì quá trình này diễn ra ổn định.
Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng vết thương chậm lành, đặc biệt khi có kèm theo các dấu hiệu khác như đau xương, mỏi cơ hoặc dễ nhiễm trùng, bạn nên cân nhắc kiểm tra nồng độ vitamin D để có hướng bổ sung kịp thời.
3.5. Rối loạn tâm trạng, trầm cảm
Thiếu vitamin D có thể là một dấu hiệu cảnh báo cho tình trạng rối loạn tâm trạng hoặc trầm cảm. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa nồng độ vitamin D thấp và nguy cơ mắc bệnh trầm cảm ở người lớn.
Một trong những cơ chế có thể là do vitamin D tham gia vào việc điều hòa serotonin, một loại hormone quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng và cảm xúc. Việc bổ sung đầy đủ vitamin D cho những người bị thiếu hụt có thể góp phần cải thiện các triệu chứng trầm cảm, bao gồm cả trầm cảm theo mùa.
3.6. Rụng tóc
Một trong những triệu chứng thiếu vitamin D ở người lớn là rụng tóc, đặc biệt là rụng tóc từng mảng (alopecia areata) và rụng tóc không do sẹo (non-scarring alopecia). Mối liên hệ này được giải thích qua các cơ chế sau:
- Điều hòa miễn dịch ở nang tóc: Các thụ thể vitamin D (VDR) hiện diện trong nang tóc, hỗ trợ quá trình biệt hóa và phát triển của tế bào nang tóc.
- Liên quan đến rụng tóc từng mảng: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng người bị rụng tóc từng mảng có nồng độ vitamin D trong máu thấp hơn đáng kể so với người bình thường. Thậm chí, một số nghiên cứu còn ghi nhận mối tương quan nghịch giữa nồng độ vitamin D và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Một phân tích tổng hợp gần đây cũng khẳng định rằng tỉ lệ thiếu hụt vitamin D ở người bị rụng tóc mảng và rụng tóc ở nữ giới phổ biến hơn so với nhóm đối chứng. Điều này gợi ý rằng việc chẩn đoán và bổ sung vitamin D, dưới sự giám sát của y tế, có thể là một hướng hỗ trợ điều trị hiệu quả.
3.7. Mất xương
Vitamin D đóng vai trò then chốt trong việc giúp cơ thể hấp thụ canxi và duy trì quá trình chuyển hóa xương.
Ở người cao tuổi, tình trạng mất xương có thể không đơn thuần là do thiếu canxi, mà còn là hệ quả của việc thiếu vitamin D. Sự thiếu hụt này làm giảm khả năng tổng hợp canxi của cơ thể.
Mật độ xương thấp là một dấu hiệu cho thấy xương đã mất đi canxi và các khoáng chất quan trọng khác, dẫn đến nguy cơ gãy xương tăng cao, đặc biệt là ở phụ nữ lớn tuổi.
4. Hậu quả khi thiếu vitamin D
Thiếu vitamin D có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến xương và hệ miễn dịch của cơ thể.
4.1. Tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương
Vitamin D đóng vai trò then chốt trong việc giúp cơ thể hấp thụ canxi và duy trì mật độ xương. Mặc dù loãng xương có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng thiếu vitamin D là một yếu tố góp phần đáng kể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Khi cơ thể không đủ vitamin D, khả năng hấp thu canxi từ ruột non sẽ giảm, khiến xương bị suy yếu và giòn hơn. Tình trạng này có thể dẫn đến các cơn đau nhức xương khớp và làm tăng nguy cơ gãy xương, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Dưới đây là phiên bản đã được viết lại của phần nội dung bạn yêu cầu, sử dụng thông tin và trích dẫn nguồn từ National Library of Medicine.
4.2. Suy giảm miễn dịch
Theo các nghiên cứu từ National Library of Medicine, thiếu vitamin D có thể làm suy yếu chức năng miễn dịch, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm và tự miễn.
Vitamin D ảnh hưởng đến hệ miễn dịch như thế nào?
- Tác động trực tiếp lên các tế bào miễn dịch: Vitamin D tác động trực tiếp đến các tế bào miễn dịch quan trọng như đại thực bào, bạch cầu đơn nhân và tế bào T, những yếu tố then chốt trong việc chống lại mầm bệnh và duy trì sự cân bằng miễn dịch.
- Điều hòa miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng: Vitamin D hỗ trợ cả hai hệ thống miễn dịch bẩm sinh (phản ứng tức thì) và miễn dịch thích ứng (miễn dịch dài hạn), giúp chúng hoạt động hiệu quả.
- Điều biến miễn dịch: Vitamin D giúp điều tiết phản ứng miễn dịch và tạo ra sự dung nạp miễn dịch, ngăn hệ thống miễn dịch tấn công chính các mô của cơ thể.
Hậu quả khi thiếu vitamin D đối với hệ miễn dịch:
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Thiếu hụt vitamin D có thể làm giảm khả năng chống lại mầm bệnh của cơ thể, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng cao hơn, đặc biệt là các bệnh như lao và nhiễm trùng đường hô hấp.
- Dễ mắc các bệnh tự miễn: Thiếu vitamin D có liên quan đến việc gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh tự miễn, nơi hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh. Các bệnh này bao gồm bệnh đa xơ cứng, viêm khớp dạng thấp và tiểu đường tuýp 1.
5. Cách bổ sung Vitamin D hiệu quả ở người lớn
Để bổ sung và điều trị tình trạng thiếu vitamin D, bạn có thể tham khảo các biện pháp sau:
5.1. Tắm nắng hợp lý
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là cách hiệu quả và tự nhiên nhất để cơ thể tổng hợp vitamin D. Bạn nên tắm nắng vào khung giờ sáng sớm hoặc chiều muộn, khi cường độ tia UV không quá mạnh. Chỉ cần khoảng 15-20 phút mỗi ngày, tùy thuộc vào màu da và cường độ ánh nắng.
5.2. Bổ sung qua chế độ ăn uống
Vitamin D không có nhiều trong thực phẩm tự nhiên, tuy nhiên, bạn vẫn có thể bổ sung qua một số nguồn sau:
- Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá mòi.
- Gan bò, lòng đỏ trứng.
- Sữa và ngũ cốc tăng cường vitamin D.
- Nấm: Đặc biệt là nấm đã được phơi nắng.
5.3. Sử dụng thực phẩm bổ sung
Nếu chế độ ăn uống và phơi nắng không đủ, bạn có thể bổ sung vitamin D qua thực phẩm chức năng. Các chế phẩm vitamin D3 (cholecalciferol) được khuyên dùng vì khả năng hấp thu tốt hơn so với D2.
Bạn cần lưu ý sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ và tránh tự ý dùng quá liều. Về nhu cầu vitamin D hằng ngày, bạn có thể tham khảo bảng: Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam do Bộ Y Tế, Viện dinh dưỡng viết
Triệu chứng thiếu vitamin D ở người lớn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc bổ sung vitamin D qua chế độ ăn uống hợp lý, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và sử dụng thực phẩm chức năng khi cần thiết là những biện pháp hiệu quả giúp duy trì sức khỏe xương khớp và hệ miễn dịch. Hãy chăm sóc sức khỏe của mình ngay từ bây giờ để duy trì một cuộc sống khỏe mạnh, năng động và tràn đầy sức sống!
Thông tin liên hệ:
- Hotline: 1800 888602
- Email: [email protected]
- Facebook: Morinaga – Sữa Chua Không Béo
- Tiktok: https://www.tiktok.com/@morinaga_nutrition_vn
- Website: https://morinagadinhduong.com.vn/
